Tổng kết nền công nghiệp ôtô 2009 (P3)

Năm qua giống như là một bộ phim kinh dị chứ không phải là một bộ phim phiêu lưu hành động đối với nền công nghiệp ôtô toàn cầu.

TOYOTA VÀ HONDA – NHỮNG BẤT NGỜ CỦA NGƯỜI NHẬT BẢN

Kẻ bại trận lớn nhất của năm, không phải là GM, mà chính là hãng xe hơi của Nhật – Toyota! Mở màn năm qua với khoản thua lỗ lên tới 6,9 tỉ USD trong 3 tháng đầu năm 2009 (một phần của năm tài khoá 2008), Toyota đã cắt giảm cổ tức hàng năm của mình xuống 30% lần đầu tiên kể từ năm 1994.

Những thiệt hại lớn phát sinh do nhà sản xuất lớn nhất thế giới này đã buộc hãng phải chỉ định Akio Toyoda là chủ tịch của công ty, cũng như việc nêu tên của 4 phó chủ tịch điều hành mới và 8 thành viên hội đồng mới.

Chủ tịch Akio Toyoda đang đứng trước nhiều thách thức

Toyoda đảm đương "con tàu dương buồm trong một cơn bão," như cách ông gọi hãng xe này và khởi hành để "bắt đầu từ xuất phát điểm thấp nhất". Toyoda và nhóm của ông đã soạn ra một kế hoạch dựa trên sự thành công dự kiến của các mẫu xe của hãng. Trong tháng 6, Toyota cho biết là hãng này có thể lại có lợi nhuận bằng cách chỉ sử dụng 70% năng lực sản xuất và do đó giảm chi phí đến mức tối thiểu.

Hy vọng về một tương lai mới cho Toyota đã bị phá vỡ bởi chính Toyoda vào tháng 10, khi ngài chủ tịch này cho biết công ty đang "rất gần với việc đầu hàng vô điều kiện sự không thích hợp hay cái chết". Năm 2008, hãng xe số 1 thế giới này đã bán được 8,97 triệu chiếc, con số của năm 2009 là 7,3 triệu, cả hai con số này đều thua xa con số 10 triệu mà Toyota đã từng nhắm tới.

Toyota cũng đang phải đối mặt với những khó khăn trên các mặt trận khác. Những bê bối gần đây giữa nhà sản xuất này tại Mỹ với Dimitrios Biller cũng như việc thu hồi khổng lồ 3,8 triệu do lỗi tấm lót sàn xe không chỉ kéo tụt đà tiến của hãng này mà còn làm cho khó khăn càng chồng chất khó khăn.

Trong khi đó, Honda là hãng đầu tiên nhận thấy tác động chưa từng có của cuộc khủng hoảng trên toàn cầu đối với ngành công nghiệp ôtô bằng cách rút lui khỏi sự kiện thể thao về ôtô quan trọng nhất – cuộc đua công thức 1. Quyết định nhanh chóng và dứt khoát của hãng đã gây ra nhiều bất ngờ nhưng lại cho Honda cơ hội để chuyển hướng chi phí cho việc phát triển những loại xe tiết kiệm nhiên liệu với trọng tâm là những chiếc hybrid hiện đại ngày nay. Một bước tiến lớn của Honda trong năm 2009 là chuyển dịch sản xuất các phụ tùng xe hơi chủ yếu sang những nước có nguồn nhân công rẻ mạt như Ấn Độ.

BMW VÀ DAIMLER - SỰ ĐÚNG ĐẮN CỦA NGƯỜI ĐỨC

Hai nhà sản xuất xe hơi lớn từ Đức đã vượt qua sóng gió của năm 2009 như một chiến hạm qua cơn bão. Cả BMW và Mercedes-Benz đã bắt tay vào công việc của mình như bình thường: giới thiệu các mẫu xe và công nghệ mới cho xe của họ. Trong khi doanh số bán hàng đi xuống như dự kiến từ một thị trường đang suy thoái thì cả BMW và Mercedes Benz đều duy trì được sự bình tĩnh và sự ổn định tài chính một cách tổng thể.

Đầu năm qua, người ta cho rằng hai hãng xe hơi của Đức này đã xem xét trao đổi 7% cổ phần để cùng nhau đối phó với cuộc khủng hoảng. Ngay cả khi sự cộng tác này của họ không trở thành sự thật thì BMW và Daimler cũng đã đang tiến hành một kế hoạch cùng nhau mua tại Khu vực Thương mại Tự do Bắc Mỹ (North America Free Trade Area - NAFTA).

Mercedes-Benz đang đi đúng hướng

Daimler dùng năm 2009 để “dựng cảnh” cho những năm tiếp theo bằng việc bắt đầu xây dựng một cơ sở mới cho thế hệ A- và B-Klasse tương lai với những mẫu xe sẽ ra đời năm 2012 tại Kecskemet, Hungary. Hãng này cũng bắt đầu sản xuất thế hệ thứ 2 của chiếc xe điện thông minh Smart Fortwo ở Hambach, Pháp.

Daimler đã mua 10% cổ phần của hãng sản xuất xe điện Tesla Motors, nhằm bảo đảm tương lai của đội xe điện và ra mắt một dòng xe E-Klasse được đón nhận nồng nhiệt. Nói đến những mẫu xe của hãng này thì một sự kiện lớn khác đối với Mercedes-Benz trong năm nay là sự tái thiết của chiếc Gullwing kinh điển thành “anh hùng xa lộ” SLS AMG. Nỗ lực của Daimler về thể thao thể hiện ở việc hãng này đã mua 75,1% (cùng với Aabar Investment PJSC) của đội đua Brawn GP F1, trong đó số lượng cổ phần của Daimler là 45,1%.

Norbert Reithofer - Chủ tịch tập đoàn BMW

Năm qua là một năm bận rộn của BMW khi hãng này cho ra mắt một số mẫu xe hạng sang trong thời điểm tài chính thế giới hoảng loạn. Trong năm 2009, BMW đã giới thiệu một vài mẫu xe mới như chiếc xe gây tranh cãi 5 Series Gran Turismo, chiếc X1 mới và chiếc sedan 5 Series mới. Thêm vào đó, BMW còn ra mắt các phiên bản M cho những chiếc SUV X6 và X5 làm cho chúng là những chiếc M-Sport đầu tiên tận dụng được lợi thế của khả năng bám đất và tăng áp của truyền động 4 bánh.

RENAULT VÀ NISSAN - TÌM LỐI ĐI RIÊNG

Gần như bị lãng quên trong những cuộc đấu tranh của phần còn lại của ngành công nghiệp, liên minh giữa Pháp từ Renault và Nhật Bản từ Nissan đã chọn cách nhìn về phía trước thay vì cố gắng giải quyết các vấn đề cũ. Quan hệ đối tác, được cụ thể hoá dưới tiêu đề liên minh là “Không xả thải” (Zero Emission), đã tiếp tục mở đường cho dòng xe điện tương lai mà hai nhà sản xuất này đã lên kế hoạch cho những năm tới.

Carlos Ghosn - CEO của Nissan và Renault

Đối với Renault, những vấn đề duy nhất trong năm qua đến từ nước Nga, đó là quan hệ đối tác với hãng xe AvtoVAZ của Nga bị ảnh hưởng bởi sự giám sát của thủ tướng Vladimir Putin. Sau gần nửa năm cố gắng quyết định phần nào của Renault sẽ tham gia vào tương lai của AvtoVAZ, người Pháp thông báo rằng họ sẽ cung cấp cho hãng sản xuất ôtô của một gói trị giá 240 triệu EUR không bằng tiền mặt để đóng góp vào các nỗ lực chống phá sản của công ty này. Gói này sẽ bao gồm việc chuyển giao công nghệ, máy móc sản xuất, thiết bị và chuyên gia để hỗ trợ việc sản xuất các loại xe mới dựa trên khung gầm B0 (Logan). Hãng xe hơi của Pháp cũng sẽ giúp AvtoVAZ tạo một chiếc xe thay thế Lada Classic.

HYUNDAI VÀ KIA - CHĂM SÓC KHẨU VỊ CỦA KHÁCH HÀNG

Hai nhà xuất ôtô Hàn Quốc được hưởng một năm tốt lành trong năm 2009, mặc dù thị trường có những biến cố rõ rệt. Do được bảo vệ phần nào đó khỏi những bất ổn của thị trường Bắc Mỹ và châu Âu nên các hãng này đã thành công trong việc mang lại chất lượng và độ tin cậy đạt yêu cầu cùng với giá cả rất cạnh tranh.

Với việc ngân sách trung bình của các gia đình để mua xe mới giảm xuống đáng kể, Hyundai và Kia đã phải tận dụng lợi thế của môi trường mới này bằng việc cho ra mắt những chiếc xe được thiết kế lại và gắn chúng với những công nghệ mới và thân thiện môi trường. Những hãng xe Hàn Quốc đã nhận được lời khen từ chính các đối thủ Nhật Bản của mình khi họ thừa nhận rằng cả Kia và Hyundai đã đạt được những tiến bộ đáng chú ý về chất lượng.

Chủ tịch Hyundai-Kia Chung Mong-koo

Ví dụ tốt nhất cho lời tuyên bố này đến từ mẫu xe Genesis của Hyundai. Với chiếc sedan full-size sang trọng này, nhà sản xuất xe hơi Hàn Quốc đã thành công trong việc khẳng định nhãn hiệu của mình trong phân khúc xe nói trên và thay đổi nhận thức của người tiêu dùng về thương hiệu này như một chiếc xe vừa túi tiền.

Vẫn còn phải chờ xem liệu hai hãng này có thể theo kịp với nhu cầu của thị trường ô tô mới không và làm thế nào để các loại xe mà họ đã đưa ra trong năm nay sẽ thành công (về mặt doanh số) trong năm tới.

NGÃ RẼ VÔ ĐỊNH

Với tất cả các thay đổi to lớn mà năm 2009 đã mang đến cho ngành công nghiệp ôtô toàn thế giới, rất khó để dự đoán chính xác sự phát triển trong tương lai của lĩnh vực này, nhưng chúng ta có thể tổng hợp một danh sách các diễn biến có thể xảy ra trong năm 2010.

Năm 2009 đã cho thấy tầm quan trọng của những chiếc hybrid và những chiếc xe chạy bằng điện và có nhiều khả năng sẽ dẫn tới việc củng cố những cơ sở hạ tầng cần thiết. Các chương trình do chính phủ tài trợ nhằm kích thích doanh số bán xe mới đã đạt đến quy mô toàn cầu trong năm 2009 và có thể đã tạo ra một tiền lệ không mong muốn trong những năm sắp tới.

Do được thúc đẩy bởi các tập đoàn sản xuất ôtô nên các biện pháp tài chính trong tương lai có khả năng sẽ thực hiện các kế hoạch cắt giảm chi phí được thông qua trong năm 2009 và tiếc là việc này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến công ăn việc làm trên toàn thế giới. Các kế hoạch lập ra vào năm 2009 về việc tiêu thụ nhiên liệu của xe và các mức độ gây ô nhiễm sẽ tiếp tục phát triển vì chúng rất quan trọng với các mục tiêu bảo vệ môi trường đã được thoả thuận bởi tất cả các nhà sản xuất ôtô

Chúng ta có thể hy vọng trong tương lai gần, một số lượng đáng kể các cơ sở sản xuất sẽ được dịch chuyển sang các nước có chi phí lao động rẻ khi mà hầu hết các nhà sản xuất xe sẽ tập trung vào các nền kinh tế đang nổi và đặc biệt là thị trường Trung Quốc.

Tương lai của ngành công nghiệp ôtô vẫn là một dấu hỏi lớn

Chúng tôi tin rằng tầm quan trọng của Trung Quốc sẽ tăng lên trong năm 2010, không chỉ là thị trường tiêu dùng mà còn là một đối tác sản xuất. Mặc dù không đề cập đến những nhà sản xuất ôtô quan trọng khác như PSA Peugeot-Citroen của Pháp và Jaguar Land Rover của Anh thì chúng tôi thực sự mong rằng họ sẽ có tiếng nói trong năm 2010. PSA đã nhắm vào thị trường Trung Quốc và vì nó đã giới thiệu một số loại xe tiết kiệm nhiên liệu và những chiếc xe điện trong năm qua nên chúng tôi có thể thấy họ đã sẵn sàng sản xuất trong năm nay (có thể là Peugeot RCZ Hybrid4 và 3008 Hybrid).

Cuối cùng, chúng tôi không cho rằng 2010 sẽ là năm hồi phục kinh tế, nhưng sẽ là năm mà các kết quả của những chính sách thực hiện bởi hầu hết các công ty trong năm 2009 sẽ bắt đầu hiển thị giá trị của mình. Ngành ôtô có thể sẽ tăng trưởng nhẹ trong năm nay nhưng với việc tắc nghẽn đô thị ngày càng gia tăng theo từng năm thì chúng tôi tự hỏi là chúng ta có thể bán bao nhiêu chiếc xe hơi nữa trước khi chúng ta hoàn toàn bị mắc kẹt trong chính những ngôi nhà của chúng ta.