Tháng 4.1975, giang hồ Sài Gòn xuống tàu di tản ra nước ngoài. Từ Guam, từng băng nhóm được đưa vào định cư tại các tiểu bang của nước Mỹ, tập trung tại nam Cali.

Nhóm do Tài chém cầm đầu gồm một số ngựa non mới lớn như Chương còm, Minh đô, Vinh 81, Sang con…; nhóm người nhái do Quốc (thiếu tá chỉ huy người nhái E.O.D) đứng đầu gồm Các, Nghĩa Congo, Minh cá sấu, Hải P.T, Lâm Biệt Hải…; nhóm giang hồ sĩ quan thủy quân lục chiến gồm Hiếu cao, Hiếu lùn, Cường cà lăm, Mỹ viễn thám, Hà thủy quân lục chiến…

Những thập niên sinh sống tại tiểu bang Cali, các băng giang hồ gốc Việt chỉ gói gọn trong từng băng nhóm nhỏ, hoạt động giới hạn quanh các dịch vụ tối sáng nhập nhòe, với massage đặc biệt, chứa sòng “cò con”, bán lẻ ma túy… Thỉnh thoảng, đám ngựa non xuống đường nổ súng theo lệnh đàn anh trong các cuộc tranh giành bến bãi tại các khu phố thương mại Á Châu. Những bất hòa cũng đã xảy ra giữa các băng nhóm gốc Sài Gòn. Băng Tài chém và băng “nhái” chạm súng, gây tử vong cho một thiếu nữ là vợ của M. – một thành viên trong băng Tài chém. Băng thủy quân lục chiến trải thảm đụng độ đám Hồng Môn Hội China town ở L.A… Tóm lại, những băng nhóm giang hồ Sài Gòn hải ngoại ở Cali không thể phát triển thành tổ chức Cartel như đám xã hội đen gốc Hoa, Mexico hoặc mafia Ý, Nga.

Thời gian trôi đi cho đến năm 1987, băng giang hồ sĩ quan thủy quân lục chiến phất cờ, tập họp chiến hữu, tạo dựng thành một Cartel đúng bài bản và mở rộng tầm hoạt động sang các tiểu bang màu mỡ thuộc bờ Tây nước Mỹ. Sau cuộc đụng độ tranh quyền kiểm soát guồng máy buôn bán ma túy và chứa sòng bạc với nhóm Tam Hoàng ở Vancouver (Canada), gây thương vong rất lớn cho cả hai bên, cảnh sát Canada và FBI vào cuộc, tổ chức giang hồ của cựu sĩ quan Sài Gòn tan rã. Một số trốn về VN, đầu quân dưới trướng Năm Cam. Từ cuộc điện đàm đường dài gửi gắm của L.H (một sĩ quan phi công quân đội Sài Gòn rất có uy tín với ông trùm Năm Cam) với đích thân Năm Cam, Goerge T. (một giang hồ trí thức từng làm consigliori cho đám Corse ở Pháp) gặp Năm Cam trong cuộc nhậu ở nhà một đàn anh giang hồ gác kiếm tu tại gia là Mười Tổng – thủ lĩnh bến cảng Khánh Hội, hai khách giang hồ kết thân từ đó. Goerge T. lên kế hoạch phát triển chuỗi sòng bạc, lập liên hiệp nhà hàng hạng A, cố vấn cho Năm Cam đứng ra thành lập công ty thương mại. Từng bước, tổ chức Cartel Năm Cam hình thành với đủ loại chiến binh dưới trướng, sẵn sàng thi hành lệnh của sếp.

Các thành viên băng giang hồ gốc Việt Vietnamese BoyZ ở bang California của Mỹ - Ảnh: Corbis

Tại Mỹ, đám giang hồ gốc Việt không thể nổi đình đám, trở thành Cartel đối đầu với các tổ chức Tam Hoàng, Ý, Nga. Tất cả chỉ dừng lại ở tầm băng nhóm, làm những phi vụ xóa sổ, quấy phá thuê cho các tổ chức da trắng địa phương.

Trái lại, các băng nhóm giang hồ gốc bắc sang Nga họp nhau lại thành những tổ chức đúng nghĩa Cartel, được đám mafia Nga kiêng dè. Những big boss Việt tại Nga có tên lóng là “soái”, được mô tả là đúng mực giang hồ và có phong cách hảo hán. Cartel Việt tại Nga được giới mafia Đông Âu nể trọng và cư xử hữu nghị. Một nhóm sát thủ thuê thuộc tổ chức Sói Xám từng nhận thực hiện các hợp đồng đòi nợ các ông bà chủ chạy làng quỵt nợ trốn về VN lại tỏ ra mềm lòng và tình cảm khi thi hành nhiệm vụ trên quê hương mình. Các vụ máu me luôn dừng lại ở mức phải lẽ, tuyệt đối tránh tử vong dù cái giá chi trả cao ngất ngưởng.

Trong những thập niên cuối thế kỷ 20, cái gọi là xã hội đen trong thế giới ngầm ở VN nói chung và hai thành phố lớn Sài Gòn, Hà Nội nói riêng vẫn còn loanh quanh ở sân chơi hẹp nội địa và họa lại chương trình đã lỗi thời của các đàn anh mafia nước ngoài. Những trò chứa sòng, bảo kê, buôn ma túy lẻ, động mại dâm, tống tiền… tạo thành một mê cung rượt đuổi giữa luật pháp và tội phạm, gây nên sự hỗn loạn bất an cho an ninh trật tự xã hội và kết thúc là cái giá phải trả sau những chấn song tù ngục, chiếc cột tử hình ở pháp trường.

Trúc liên bang – một tổ chức tội phạm Đài Loan đầu tư vào VN, hùn hạp làm ăn ngành cờ bạc với các tổ chức đen Sài Gòn nhưng cuối cùng đành bỏ của chạy lấy người. Hội Tam Hoàng – Hồng Kông không chọn VN là nơi làm ăn công khai sau khi đã điều nghiên, thâm nhập thực tế, tiếp xúc với các đồng nghiệp bản xứ và nghiên cứu đối tượng là lực lượng cảnh sát, an ninh VN. Big boss Hồng Kông John Ho – ông chủ ngành casino quyết định chọn đất Campuchia. Đơn giản vì giới tội phạm xã hội đen Sài Gòn, Hà Nội, Hải Phòng nói riêng và VN nói chung theo sự đánh giá của bộ phận nghiên cứu Tam Hoàng – Hồng Kông nhiều kinh nghiệm, thì tính khí bất thường, không thể làm việc lớn, rất dễ gây hậu quả từ nguyên cớ rất ấu trĩ…

Năm 2000, bước sang thế kỷ 21, bức tranh thế giới ngầm bắt đầu đổi màu và nhanh chóng dấn thân vào bước ngoặt: Sài Gòn có Năm Cam và Hà Nội có Minh “sứt”. Hai nhân vật này được xem là những big boss đầu tiên đưa giới xã hội đen nội địa bước lên tầm Cartel với một hệ thống hoạt động có kiểm soát và chỉ đạo chặt chẽ.

Theo Nguyễn Tấn Dũng

Xem thêm…

Trong cuộc đời của mình, có 2 điều mà ông trùm phu mộ nhớ nhất là chứng kiến hành quyết Năm Cam và “làm luật” tại mộ Phước “tám ngón”.

Riêng Năm Cam có một duyên nợ là chính ông từng làm bảo vệ, canh giữ sòng bạc khi ông trùm này đương thời hoàng kim.

Đánh cờ với ông trùm sòng bạc

Từng gây chấn động dư luận với những vụ thanh trừng đẫm máu trong thế giới ngầm và những vụ hối lộ quan chức, vụ án Năm Cam khiến bao người hãi hùng vì sự tàn độc của giới giang hồ và sự sa lầy của những quan chức trước mãnh lực hấp dẫn của đồng tiền. Đã bao năm trôi qua, mỗi khi nhắc về vụ án Năm Cam, đề tài này vẫn chưa bao giờ thôi nóng.

Đối với nhiều gã giang hồ những năm trước đây, lúc Năm Cam còn sống, giữ thế độc tôn ở các sòng bạc, có thể “hô mưa gọi gió” ở khắp chốn giang hồ của Sài Thành, thì việc được ông trùm thu phục về làm tay chân dường như là một đặc ân. Ngay bản thân của "ông trùm phu mộ" Ba Son cũng vậy. Những năm cuối thập kỷ 90, xét về tính cách “máu lạnh” thì Ba Son cũng chỉ thuộc loại làng nhàng, không chút tiếng tăm.

Ba Son từng một thời làm việc cho Năm Cam

Ngay cả những việc như bảo kê hay đâm thuê chém mướn, Ba Son đều lắc đầu mỗi khi ai đó ngỏ lời nhờ giúp đỡ. Bản chất “lành” này hoàn toàn không phù hợp khi bước chân vào giang hồ nhưng bù lại, nhờ những mối quan hệ nên ông may mắn được Năm Cam để mắt.

Năm 19997-1998, đây là giai đoạn thịnh vượng nhất của ông trùm sòng bạc, nhà hàng, quán bar. Ở đất Sài Thành, các sòng bạc của Năm Cam mở ra la liệt khắp nơi. Vì thế, đám giang hồ tứ chiếng lần lượt quy tụ về đầu quân, Ba Son cũng được ông trùm tin dùng, cho làm bảo vệ tại khách sạn Cam, với mức lương 2.000USD/tháng. Thời đó, mức thu nhập này thuộc dạng quá lớn, nếu không nói là ngoài sức tưởng tượng so với việc làm công việc cực nhọc phu mộ mà ông đang “cai”.

Ông trùm sòng bạc Năm Cam. Ảnh: Internet

Dù đã nghe danh đồn đại, nghe nhiều vụ mưu đồ toan tính để vươn lên trở thành ông trùm nhưng ấn tượng lớn nhất của Ba Son về Năm Cam chính là bề ngoài ít nói, điềm đạm. Khi về dưới trướng, ông cũng không thể lý giải nổi, vì sao một con người có tính cách ôn hòa đó lại có thể trở thành một thế lực ngầm đáng sợ đến vậy. Đến khi gặp, tiếp xúc nhiều với Năm Cam, ông để ý quan sát, và biết rằng, dưới vỏ bọc ấy là một con người hoàn toàn khác, sẵn sàng thanh trừng bất cứ đối thủ nào cản trở hoạt động làm ăn.

Sự kiêng dè của ông là có cơ sở, bởi ông còn một "may mắn" là Năm Cam cho phép được đánh cờ tướng với mình. Mỗi lúc rảnh việc, Năm Cam có một thú đam mê là tỉ thí cờ với ai đó.

“Nếu chỉ đơn thuần là đánh cờ giải trí thì là chuyện quá bình thường nhưng Năm Cam bao giờ cũng suy tính rất kỹ càng từng đường đi nước bước trên bàn cờ. Có thể đây chính là tính cách ngoài đời được ông ta mang vào các cuộc chơi tỉ thí” - Ba Son nhớ lại.

Rất nhiều lần, Ba Son ngồi đánh cờ với ông trùm sòng bạc, nhưng chưa bao giờ đánh thắng nổi. Có khi, Năm Cam chấp cả nửa bàn cờ nhưng ông vẫn lắc đầu chịu thua.

“Không phải vì tôi sợ ông chủ để nhường thế trận, mà vì ông ta tính cao quá, không có cơ hội để mình lật ngược tình thế” - ông nói.

Duy nhất chỉ một lần Ba Son “chiếu tướng” được thế trận bàn cờ của Năm Cam là vào thời điểm ông trùm này rơi vào cuộc vây bắt của CQĐT. Hôm đó như thường lệ, Ba Son được Năm Cam gọi lên đánh cờ. Chẳng hiểu vì sao, các đường đi, nước bước trên bàn cờ của ông ta tỏ ra “yếu đuối” hẳn. Chỉ chốc lát, thế trận bàn cờ được Ba Son chiếm thế thượng phong, “chiếu tướng” nhanh chóng.

Lúc Năm Cam còn sống, Ba Son nhiều lần được ông trùm gọi lên đánh cờ

Năm Cam thua lần đầu tiên nhưng không lấy làm cay cú mà thở dài: “Hôm nay Ba thắng anh rồi đó”. Nói xong, ông  ta dẹp bàn cờ đứng dậy ra ngoài. Mấy hôm sau thì Năm Cam rơi vào cuộc vây ráp trên quy mô lớn. Ông trùm xộ khám với tất cả bộ sậu của mình, chấm dứt “đế chế” giang hồ.

CQĐT xác định Ba Son không liên đới đến ông trùm sòng bạc. Ông thở phào vì không vướng vòng lao lý, khăn gói về lại nhà ở khu vực trường bắn Long Bình, tiếp tục cuộc đời phu mộ.

Giây phút chứng kiến ông trùm Năm Cam bị hành quyết

5h sáng ngày 3/6/2004, Ba Son bị đánh thức bởi một cán bộ điều tra gọi đến khu vực trường bắn Long Bình, chuẩn bị xử bắn 5 tử tù trong vụ án Năm Cam và đồng bọn. Sở dĩ, ông Ba được gọi vì theo cán bộ công an, thì ông có “uy tín” nhất trong việc chôn cất, bốc mộ cho tử tù. Hơn nữa dù sao ông Ba cũng đã gắn chặt cuộc đời mình ở đây.

Thế nhưng, một điều lạ lùng là ông Ba lại được cảnh báo không nên “nhúng” vào việc chôn cất, mà chỉ đứng nhìn, chỉ đạo đàn em phu mộ thực hiện việc chôn cất. Vụ tử hình Năm Cam và đồng phạm được canh giữ rất gắt gao. Bởi sáng đó, các giang hồ nghe tin lần lượt kéo đến chứng kiến.

Giây phút hành quyết, Ba Son đứng nhìn ngậm ngùi. Loạt đạn rền vang, 5 tử tù gục xuống, ông thấy rùng mình. Đó chưa phải là tất cả sự ghê sợ nơi pháp trường tử tù mà những diễn biến sau vụ hành quyết tập thể khiến nhiều người mới thấy hết bản chất lì lợm, gan lì của nhóm phu mộ.

Cuộc "ăn xác" của nhóm phu mộ táo bạo khiến nhiều người thời đó xôn xao. Ảnh minh họa

Lai Em trở thành tử tội đầu tiên bị xử bắn trong vụ án Năm Cam được đưa ra khỏi pháp trường. Chỉ với 4 xác tử tội trong vụ án Năm Cam, đường dây trộm xác này đã "ẵm" gọn 255 triệu đồng.

Đến giờ mỗi khi nhắc lại, Ba Son vẫn hằn in vụ cướp xác tử tù Năm Cam và đồng bọn vào năm 2004. Đây chính là một trong những vụ “ăn xác” táo bạo nhất mà Ba Son từng chứng kiến.

Ba Son cho biết: “Ngày ấy, khi Năm Cam và đồng bọn được các phu mộ trường bắn tử tù khâm liệm, chôn cất nhưng chỉ 2 tiếng sau, một băng nhóm giang hồ xuất hiện mang theo súng, dao đòi xông vào quật mộ để lấy xác. Cuộc cướp xác bất thành vì phải đụng độ với băng giang hồ khác. Thấy tình hình quá căng thẳng, nhóm đàn em của anh Năm đành ra về, và hẹn một tuần sau quay trở lại”.

Khu nghĩa trang tử tù ở Long Bình

Đúng một tuần sau gia đình lên yêu cầu được lấy xác về. Sau khi liên hệ nhiều nơi, họ đã dàn xếp để tiến hành trộm xác. Khoảng 3 giờ sáng, xe của người nhà Năm Cam đến chở theo áo quan, lộng… Mọi việc chỉ được làm trong bóng tối, không một ánh đèn, một ngọn nến.

Lấy xong cũng là lúc trời sáng, chở lên khu vực Dầu Giây, dừng lại ăn trưa, đi vòng đi vòng lại nhiều vòng khắp TP.HCM sau đó mới dám chở về thiêu ở lò thiêu Long Bình, quận 9.

Kỳ cuối: Cuối đời lẽ bóng của ông trùm 'ăn xác' chốn pháp trường

Giang Uyên

Theo Infonet

Xem thêm…

Mới đây, Balotelli đã thửa riêng cho mình một đôi giày thi đấu đặc biệt. Điểm nổi bật nhất của đôi giày là màu rằn ri, giống hệt màu sơn của siêu xe Bentley mà "Super Mario" từng sử dụng thời còn thi đấu cho Man City.
Với bản tính thích chơi trội, Balotelli luôn muốn sở hữu những món đồ khác người. Còn nhớ khi còn là người của đội bóng áo xanh thành Manchester, “siêu quậy” người Italia này thường bát phố bằng chiếc siêu xe Bentley Continental GT màu rằn ri lạ mắt.

Tuy nhiên sau khi rời nước Anh, trở về xứ mì ống khoác áo AC Milan ở giữa mùa giải trước, Balotelli đã rao bán “ngựa chiến” trị giá 160.000 bảng nói trên. Tưởng như “bad boy” gốc Ghana đã chán ngấy những món đồ màu rằn ri đó. Nhưng không, mới đây thôi cầu thủ này đã liên hệ với nhà sản xuất và đặt làm riêng cho mình một đôi giày thi đấu có màu sắc tương tự.


Cụ thể “vũ khí” mới của Super Mario có tên “Balo is Back” (sự trở lại của Balo) và được in ở mặt ngoài của giày. Ngoài ra trên đó còn có số 45, số áo đấu yêu thích của anh từ khi bắt đầu chơi bóng chuyên nghiệp. Cùng với đó là quốc kì Italia. Mario hi vọng "vũ khí" siêu độc sẽ giúp anh thật nổi bật trên sân đồng thời thi đấu thăng hoa hơn nữa trong mùa giải mới.

Theo Minh Ngọc - Dân Việt

Xem thêm…

Lọt vào “giang sơn” của Duy Mạnh, tuy không gian không hoành tráng nhưng hầu hết mọi thứ đều rất ngăn nắp, chỉn chu.

Tìm nhà ca sĩ Kiếp đỏ đen không khó, bởi tên tuổi của anh gần như “ra rả” ở các quán cafe suốt một thời gian dài. Sự hiện diện của anh ở tòa nhà cao ốc bên kênh Nhiêu Lộc được nhiều người dân biết đến và hãnh diện vì có bạn hàng xóm là anh chàng ca sĩ khá điển trai.

Nổi bật ở gian phòng khách là bức tranh vẽ Duy Mạnh đang trình diễn với cây kèn saxophone với gam màu khá ấn tượng. Ngay cửa sổ anh đặt chiếc laptop để tiện việc đọc báo hoặc “chát chít” với người thân và khán giả của mình.

Một góc trong phòng khách của nam ca sĩ.

Riêng cây đàn organ anh đặt ngay trong phòng ngủ để tiện ngẫu hứng sáng tác bất chợt. Bên trái giường ngủ là tủ quần áo với hàng chục bộ đồ veston đủ màu sắc và ca-ra-vát được treo trên cây inox. Anh chia sẻ: “Mình chuyên hát nhạc trữ tình nên phần nhiều là những bộ trang phục nghiêm túc chứ không thể diện kiểu xì tin như các bạn ca sĩ trẻ khác".

Nhìn chiếc giường ngủ ngay ngắn và tươm tất, tinh ý lắm mới thấy một tấm hình nho nhỏ của một cô gái xinh đẹp, hỏi thì anh cười: “Báu vật của đời tôi đấy!”.

Căn nhà không lớn lắm, chỉ có hai phòng nhưng được sắp xếp khoa học. Một quầy bar nho nhỏ ngay cửa ra vào, chỉ dành cho những khách thân quen đến nhà chơi và một ban công vừa phải với dụng cụ chạy bộ và tập lưng bụng.

Duy Mạnh tâm sự: "Lúc mới mua nhà, lịch diễn khá dày nên tôi cũng ít khi ghé nhà, phần nhiều là phải đi diễn. Có khi xuất ngoại diễn cả ba tháng trời, nơi đây trở nên heo hút và lạnh lẽo lắm. Giờ đã có vợ con vào Sài Gòn ở chung nên căn nhà luôn đầy ắp tiếng cười của trẻ thơ và những bữa cơm ấm cúng".

Bếp và quầy bar nhỏ xinh kế bên phòng khách.

Bức tranh Duy Mạnh đang thổi saxophone với gam màu ấn tượng ở phòng khách.

Chàng ca sĩ Kiếp đỏ đen tạo hình giống trong tranh.

Từ ban công nhà Duy Mạnh nhìn xuống.

Phòng ngủ với gam màu ấm áp.

Cây đàn được đặt ngay trong phòng ngủ để tiện cho việc sáng tác.

Tủ đồ khá đơn giản của Duy Mạnh.

Ban công nhỏ xinh là nơi Duy Mạnh tập thể dục.

Theo Đất Việt

Xem thêm…

Số cổ phiếu sở hữu quy đổi chỉ khoảng 1,2 tỷ đồng, nhưng nếu kể những khoản khác gồm nhà đất, tín dụng, Nguyễn Ngọc Huyền My - em chồng Hà Hồ “giàu” hơn công bố.

Trên báo cáo tài chính hợp nhất của công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai, Nguyễn Ngọc Huyền My - em gái Nguyễn Quốc Cường, và là con gái Chủ tịch QCG Nguyễn Thị Như Loan có số tài sản trị giá 117,7 tỷ đồng. Đây là trị giá của quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất tại đường Võ Thị Sáu (TP.HCM). Số tài sản này được thế chấp cho ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam để vay hơn 32 tỷ đồng, mục đích bổ sung vốn lưu động, lãi suất 13,5-14%/năm, đáo hạn hạn chót ngày 28/9 sắp tới.

Tại khoản mục giao dịch trọng yếu với các bên liên quan trong năm, bà Nguyễn Ngọc Huyền My với tư cách là cổ đông, đã cho Quốc Cường Gia Lai vay 22,5 tỷ đồng. Ngoài ra, tính đến hết quý II, em gái của Cường Đôla cũng cho tập đoàn vay hơn 139 tỷ đồng. Khoản tiền này được ghi nhận là số tập đoàn đã vay cá nhân để tài trợ cho nhu cầu vốn lưu động của đơn vị này.

Như vậy, trên sổ sách thống kê, tính riêng số tiền thuộc sở hữu của Nguyễn Ngọc Huyền My, con số đã khoảng 278 tỷ đồng. Thêm phần cổ phiếu QCG đang nắm giữ, theo công bố tại báo cáo quản trị của doanh nghiệp này là 180.584 cổ phiếu. Quy đổi theo giá cổ phiếu QCG hiện nay khoảng 7.000 đồng, số tiền mặt quy đổi của phần sở hữu nói trên của em gái Nguyễn Quốc Cường khoảng hơn 1,2 tỷ đồng.

Tính tổng cộng số tài sản công bố minh bạch, con gái chủ tịch Quốc Cường Gia Lai có khoảng 280 tỷ đồng. So với người đứng đầu trong top 30 người phụ nữ giàu nhất trên sàn chứng khoán là bà Nguyễn Hoàng Yến - cổ đông lớn công ty cổ phần Tập đoàn Masan với hơn 1.735 tỷ đồng, tài sản của Nguyễn Ngọc Huyền My bằng 1/6. Còn nếu so với số tiền quy bằng giá trị cổ phiếu QCG của mẹ ruột là bà Nguyễn Thị Như Loan - Chủ tịch HĐQT là gần 420 tỷ đồng, tài sản của Nguyễn Ngọc Huyền My xấp xỉ bằng 2/3.

Mạnh Cường

Theo Tri Thức

Xem thêm…

Nằm lọt thỏm giữa những ồn ào của phố thị, Khu tưởng niệm 2 triệu đồng bào bị chết vì oanh tạc và nạn đói năm 1944 - 1945 khiến ai một lần đến cũng không khỏi xót xa.

Ngôi mộ chứa hàng vạn sinh linh

Vòng vèo qua hàng loạt ngóc ngách của con đường Kim Ngưu (phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội), tôi bước vào nơi yên nghỉ của hàng vạn đồng bào trong nạn đói kinh hoàng gần 70 năm về trước. Ấn tượng đầu tiên khi đi qua cánh cổng vào khu tưởng niệm là tấm bia đá lớn, khắc bài văn truy điệu “Đồng bào chết đói năm 1945”, của GS Vũ Khiêu: “Một cơn gió bụi vừa tan/Hai triệu sinh linh đã mất/Khí oan tối cả mây trời/Thây lạnh phơi đầy cỏ đất…”.

Có thể nạn đói năm 1945 đã được viết nhiều qua sách vở và các tư liệu lịch sử, nhưng vào Khu tưởng niệm, chứng kiến ngôi mộ khổng lồ được chôn chung cho hàng vạn sinh linh mới thấy sự ám ảnh đến cùng cực.

Là người trông coi khu mộ này từ nhiều năm qua, ông Đặng Văn Tuyến cho biết, Khu tưởng niệm trước đây là nghĩa trang Hợp Thiện. Năm 1951, người dân Hà Nội đã tự bảo nhau quy tập hài cốt của những người bị chết đói năm 1945 đưa về đây chôn cất, dựng chung một tấm bia lớn. Khi dân cư đông đúc, cơn sốt đất bùng phát, bãi tha ma với ngôi mộ chôn hàng vạn đồng bào ngày nào bị co hẹp lại chỉ còn 158m2, nằm lọt thỏm giữa những ngôi nhà cao tầng …

Một góc Khu tưởng niệm 2 triệu đồng bào chết vì oanh tạc và nạn đói năm 1944 – 1945.

Hơn nửa thế kỷ đã đi qua, cuộc sống đã thay đổi nhiều, nhưng khi nhìn lên những hình ảnh được treo trong ngôi nhà nhỏ của Khu tưởng niệm mới thấy sự xót xa, ám ảnh. Trong hàng chục bức ảnh mà nghệ sĩ nhiếp ảnh Võ An Ninh để lại là cảnh những đứa trẻ nhỏ gầy trơ xương ngồi với vài ông già đang ngấp nghé giữa sự sống và cái chết; là cảnh người dân đang đào những hố rộng chôn người tập thể; là hình ảnh của người kéo chiếc xe ngổn ngang xác chết, hay những núi xương trắng xóa đến rợn người...

Năm 2001, 3 sinh viên của trường ĐH Kiến trúc Hà Nội thực hiện đề tài “Cải tạo không gian tưởng niệm đồng bào chết vì nạn đói năm 1944 -1945”. Sau đó, vào tháng 9/2003, TP Hà Nội quyết định đầu tư cải tạo, xây dựng lại khu vực này, đến 12/12/2006 thì tổ chức gắn biển thành di tích cách mạng. Trong đó, “bể xương” chứa hàng vạn hài cốt của đồng bào nằm ở chính giữa.

Ông Tuyến cho biết, từ những năm đầu của thập niên 90, “bể xương” vẫn còn nằm lộ thiên nên rất ít người ghé qua vì sợ. Sau này, mọi người xây dựng thành bể kiên cố, chỉ bớt lại một lỗ thông âm - dương nhưng vì nước mưa tràn vào và gây ô nhiễm, nên đã bịt kín, chỉ trừ một lỗ thông rất nhỏ ở góc khuất.

Là người “vì cái duyên” mà đến trông coi Khu tưởng niệm, ông Tuyến mong muốn ai đó bỏ thời gian để viết một cuốn sách nhỏ về nơi này. Nơi đã ghi dấu tích một thời khó khăn, vất vả của đồng bào ta, là chứng tích ghi lại tội ác tày trời của thực dân Pháp và phát xít Nhật của thế kỷ trước. Nhưng qua đó để thấy rằng, bằng sức mạnh của dân tộc, chúng ta đã vượt qua được tất cả để giành chiến thắng lịch sử Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Những hình ảnh tư liệu ghi lại lịch sử đau thương về nạn đói.

Đừng quên quá khứ

Điều đặc biệt đối với mọi người đến viếng thăm Khu tưởng niệm có thể ám ảnh bởi những hình ảnh mang tính hiện thực nhưng lại không cảm thấy u ám hay ghê sợ bởi ngôi mộ chôn cất hàng triệu sinh linh này. Khu tưởng niệm cũng như ngôi mộ là một không gian yên lặng, tĩnh mịch, bước vào đây dường như có thể rũ bỏ được cái không khí ồn ào, cuộc sống xô bồ của phố thị tấp nập.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo chí, GS.Vũ Khiêu, người viết bài văn tế xúc động khi xưa, cho rằng: Đây là vụ chết chóc lớn nhất trong lịch sử Việt Nam, thậm chí, trong thế kỷ 20, trên thế giới cũng chưa có nơi nào xảy ra nạn đói khủng khiếp như thế.

Vì vậy, GS.Vũ Khiêu đề xuất nên lấy một ngày trước thời điểm kỷ niệm Cách mạng tháng Tám, thời điểm đau khổ nhất của nạn đói để tưởng nhớ đến đồng bào và nhắc nhở cho thế hệ mai sau cái giá của sự độc lập để họ biết và gìn giữ.

Trông nom Khu tưởng niệm cũng là bể mộ lớn nhất Việt Nam này, ông Tuyến đã đón biết bao đoàn khách từ khắp nơi đến viếng thăm. Đó là các đoàn lãnh đạo ở Trung ương hay địa phương, đoàn du lịch từ phương xa đến, Việt kiều từ nước ngoài về hay những cụ già đã bước sang tuổi “gần đất” xa trời, muốn đến để nhìn lại một thời kỳ lịch sử bi tráng của dân tộc.

Nhưng với ông Tuyến, những vị khách đến từ đất nước Nhật Bản xa xôi lại cho ông nhiều ấn tượng sâu sắc nhất. Có khách đến đây vì từng nghe về tội ác do chính cha ông họ gây ra, có người đến vì tò mò, thậm chí có người còn trực tiếp tham chiến tại Việt Nam. Nhưng, dù họ là ai, đến với đây bằng tâm tính thế nào, mọi người cũng đều cúi đầu trước vong linh người đã khuất.

Ông Tuyến bảo, người Việt đến đây chủ yếu là những người đã có tuổi, họ thường đến thắp hương vào ngày mùng một hoặc rằm theo lịch âm. Còn các bạn trẻ cũng đến, nhưng ít hơn. “Tôi mong muốn làm sao thế hệ trẻ biết, hiểu rõ về những việc như thế này. Con người ta không thể quên đi nguồn cội, quên đi lịch sử được”, ông Tuyến nói.

Điều khiến ông Tuyến trăn trở nhất hiện nay là Khu tưởng niệm quá bé và chật chội. Ông mong muốn các cấp chính quyền quan tâm mở rộng Khu tưởng niệm, tạo điều kiện cho người dân đến thăm viếng được thuận lợi, không phải xếp hàng, chen chúc nhau để thắp hương, cúng viếng.

Theo Gia Đình & Xã Hội

Xem thêm…

iPhone 5 được tạo ra với cấp độ chính xác và tinh xảo mà bạn có thể tìm thấy từ việc chế tác một đồng hồ thủ công chứ không còn là một smartphone thời công nghiệp.

Thoạt nghe, ta có thể thấy ngay đó là những ngôn từ mang đậm tính chất tiếp thị của Apple. Tuy nhiên, sau khi được theo dõi quy trình chế tác bộ vỏ "nguyên khối" của iPhone 5, hẳn chúng ta sẽ thấy Apple đã không quá cường điệu khi nói vậy.

Từ những hình ảnh chụp cận cảnh quy trình chế tác bộ vỏ nguyên khối iPhone 5 dưới đây mà tôi đã có dịp tiếp cậnqua kênh iDownload Blog, có thể chúng ta đều đồng ý rằng Apple đã rất kỳ công trong quá trình chế tác siêu phẩm này.

Apple đã tiếp cận ý tưởng chế tác iPhone 5 như thế nào?

Để tránh bị đối thủ cạnh tranh qua mặt (thời điểm đó Galaxy S III có vị trí khá vững vàng, và Apple ít nhiều cảm thấy bị đe dọa), Apple thực sự đã đánh cược vào chất lượng gia công sản phẩm (build quality), vốn truyền thống là thế mạnh của họ. Độ chính xác trong sản xuất và chế tác thủ công đã tiến tới một đẳng cấp mới khi quy trình này được đưa vào sản xuất hàng loạt iPhone 5, đủ đáp ứng cho thị trường kể cả có sự ngưng trệ của bất kỳ nhà sản xuất nào trong quy trình của họ.

Từ một thiết bị cầm tay có kết cấu nhẹ trước đây cho tới những góc vát tinh xảo có độ bóng cao, Apple đều rất tự tin vào năng lực sản xuất của họ để công ty thoải mái trình diễn những kỹ thuật sản xuất độc nhất vô nhị mà họ tự phát triển để xây dựng thế hệ iPhone này.

Trong một video thuyết trình, Jony Ive - phó chủ tịch cao cấp bộ phận thiết kế của Apple, đã chia sẻ khá nhiều về quy trình chế tác và gia công iPhone 5 của hãng, trong đó anh có đề cập đến việc coi đó như là một "hành trình nghệ thuật". Còn Apple coi đó là nước cờ mang tính quyết định.

Hành trình nghệ thuật của iPhone 5

Để tạo ra một iPhone mới, các nhà thiết kế của Apple bắt đầu với những gì mà họ yêu thích. Nhưng để xây dựng và thực thi nó, thì họ phải vượt xa hơn những gì mà chúng ta đã từng biết. Điều đó đòi hỏi kết hợp tất cả những gì mà họ đã được học hỏi và trải nghiệm, những ý tưởng tốt nhất, để hình dung ra một thứ gì đó tối giản, rõ ràng và vẫn chưa thực sự đặc biệt.

Để xây dựng một sản phẩm với cấp độ phù hợp, hoàn thiện sản phẩm và tạo ra sản phẩm tinh tế, Apple đã phải phát triển một quy trình sản xuất riêng mà Ive mô tả là "phức tạp và tham vọng nhất". Cuối cùng, quy trình này thu được một bộ vỏ iPhone nguyên khối sắc sảo và bóng bẩy như gương, với các mép được cắt gọt tinh xảo bằng máy cắt kim cương.

Bắt đầu với nhôm nguyên khối, các máy cắt CNC bắt đầu đẽo gọt tất cả các mặt xung quanh để định hình bộ vỏ.

Sau đó, tiến hành đánh bóng các bề mặt và phủ chất liệu.

Tiếp theo quy trình này là sử dụng các tinh thể (pha lê) và kim cương để cắt các cạnh vát.

Kết thúc quá trình trên, các bề mặt và mép vát bóng gần như gương của iPhone được hoàn thiện một cách tinh xảo đến mức khó tin.

Tại sao lớp kim loại bảo vệ phía sau lại có tới 2 lớp?

Theo Apple, iPhone 5 được làm bằng một loại nhôm gọi là anodized 6000 series – loại vật liệu tương tự đã sử dụng cho các máy tính xách tay sang trọng của Apple -  mặt trên và mặt dưới được khảm thêm một lớp bằng gốm thủy tinh (ceramic glass) trên các model màu trắng hoặc màu bạc, hoặc một loại kính sắc màu đặc biệt gọi là pigmented glass ở trên các model màu đen hoặc màu xám đá.

Đến bước này lại nảy sinh một thách thức mới: Sau khi được khảm một lớp vật liệu kính mới lên bề mặt như ở bước trên, việc lắp ráp các thành phần của lớp vỏ iPhone lại với nhau phải có sự khớp nối chính xác một cách hoàn hảo. Nếu không, khi khách hàng cầm lên họ sẽ chú ý và cảm nhận được sự không hoàn hảo của những chỗ được khảm và phủ lên lớp kính kia với những khu vực khác.

Vậy Apple đã giải quyết thách thức này như thế nào?

Một phần của dây chuyền sản xuất…

…hai camera được trang bị có độ phân giải cực cao để chụp lại phần vỏ (độ phân giải ‘cực cao' của Apple có nghĩa là một con số khổng lồ 29-megapixels…)

…sau đó quá trình phân tích được thực hiện ngay tức thì…

…và việc tính toán có độ chính xác tốt nhất có thể đã được thực hiện, với 725 nhát cắt đã được xác định.

Tiến trình trên kết thúc bằng việc tính toán sao để các miếng cắt liên tục được cắt một cách chính xác theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, một tiêu chuẩn mà Apple đặt ra với phương sai cho nhát cắt đối mà Apple thực hiện với bộ vỏ của một chiếc iPhone 5 được tính toán theo đơn vị micron – nghĩa là một phần một triệu mét.

Tiến trình in-cell cho công nghệ màn hình Retina trên iPhone 5

Theo tiết lộ của Apple, để làm iPhone trở nên mỏng hơn và nhẹ hơn cũng đồng nghĩa với việc màn hình cũng phải mỏng hơn nữa. Các kỹ sư Apple đã thực hiện điều này bằng việc tạo ra chuẩn màn hình Retina đầu tiên có tích hợp công nghệ cảm ứng, gọi là in-cell touch panel.

Điều này có nghĩa là thay vì sử dụng thêm một lớp các điện cực cảm ứng (touch electrode) giữa các điểm ảnh của màn hình như thông thường, giờ đây mỗi điểm ảnh kiêm luôn cả hai nhiệm vụ: Vừa đóng vai trò là một điện cực cảm ứng, vừa có chức năng hiển thị hình ảnh tại cùng một thời điểm, một công nghệ kép.

Nhờ bớt đi một lớp ở giữa các điểm ảnh trên màn hình nên những gì mà bạn thấy trên màn hình iPhone 5 trở thành một trải nghiệm khác biệt hơn bao giờ hết. Tất cả những trải nghiệm đó đều gói gọn trên một màn hình mỏng hơn 30% so với trước đây! VnReview đã có bài viết chi tiết về công nghệ màn hình in-cell.

Tại sao lại là sapphire?

Apple đã sử dụng lớp bảo vệ lens bằng sapphire trên camera iSight. Bởi vì sapphire mỏng và bền hơn so với lớp kính bảo vệ camera của iPhone 4/4S và vì quang sai cũng như đặc tính quang học tinh khiết của của vật liệu này đóng vai trò quan trọng cho chất lượng thực thi của camera.

Dưới đây là một vài hình ảnh về quy trình sản xuất lớp sapphire bảo vệ lens camera của iPhone 5.

Cũng cần phải nói thêm rằng, độ cứng của tinh thể sapphire chỉ đứng sau kim cương (xét về vật liệu trong suốt), nghĩa là bề mặt của lens camera iPhone 5 gần như khó bị trầy xước.

Nhưng tại sao phải vất vả với những thứ ít ai để ý như vậy trong khi những nỗ lực tinh tế đó ít khi được ghi nhận một cách đầy đủ? Nó chỉ là một chiếc điện thoại thôi mà!

Không hẳn vậy, Apple và đội ngũ thiết kế của họ tin rằng nỗ lực phi thường đó của họ là cách duy nhất để tạo ra cấp độ chất lượng đặc biệt mà họ muốn mang đến cho người dùng. Apple đã dành thời gian để phát triển ra một tiến trình mà theo họ là phức tạp và tham vọng nhất từ trước tới nay. Bởi chưa bao giờ họ có một tiến trình gia công sản phẩm có độ chính xác và thẩm mỹ cao đến như vậy.

Theo Jony Ive, thì việc đẽo gọt, lắp ghép và hoàn thiện, xử lý vật liệu và tiến trình gia công gần như là toàn bộ cuộc sống của anh trong thời gian đó.

Phản ứng của khách hàng về tuyệt phẩm của Apple?

Các kỹ thuật này tạo ra một sự khác biệt đáng kể giữa lớp chất liệu nhẹ phủ ở phía sau và các mép vát có độ bóng cao của nó. Chính điều đó đã khiến sản phẩm của Apple gần như làm hài lòng không chỉ các fan trung thành của họ mà còn cả những người lần đầu tiên tiếp xúc với iPhone 5.

Tuy vậy, hầu hết mọi người chưa từng nghĩ đến những khó khăn mà Apple phải đối mặt để có thể tạo ra cảm giác mượt mà cho chiếc iPhone 5 trên tay họ.

Người ta thường chỉ để ý đến chất lượng gia công nếu khi cầm nó lên mà cảm thấy chiếc điện thoại không hấp dẫn, với thiết kế xấu và cảm giác rẻ tiền khi sử dụng vỏ bằng nhựa. Bởi khi đó người ta sẽ tự hỏi, tại sao phải trả một số tiền không hề nhỏ mà khi cầm chiếc điện thoại lên vẫn có cảm giác lạo xạo trong tay vì sự ọp ẹp và khe hở giữa các phần vỏ nhựa tạo ra? Nhưng với iPhone 5 thì điều đó đã không xảy ra, Apple đã thực hiện một công việc tuyệt vời và iPhone 5 là một kiệt tác không chỉ với họ.

Thay lời kết

Nói tóm lại, điều khiến iPhone 5 trở nên độc nhất vô nhị đứng từ quan điểm của nhà sản xuất, "đó là cảm giác của bạn khi cầm nó trong tay: Các chất liệu làm ra nó và độ chính xác đáng kinh ngạc trong quá trình gia công chính là sự khác biệt của iPhone 5 mang lại".

Còn với chúng ta, những người sử dụng, rõ ràng có thể thấy rằng không có chi tiết nào là "nhỏ bé " và mọi thứ đều có vai trò quan trọng riêng của mình trong một sản phẩm của Apple. Dù không phải là một fan của Apple hay iOS, nhưng thực sự tôi vẫn dành sự tôn trọng và nể phục cho những gì mà Apple đã làm với iPhone 5 - không chỉ là một mẫu smartphone xuất sắc, mà nó còn là một tác phẩm nghệ thuật tinh xảo. Còn bạn nghĩ gì về quy trình chế tác kỳ công này?

Theo Vnreview

Xem thêm…

Đồng tiền giấy đầu tiên trong lịch sử tiền tệ Việt Nam là “Thông bảo hội sao” (1396) do Hồ Quí Ly phát hành. Hơn 6 thế kỷ sau, tiền giấy ngày càng khẳng định vị trí quan trọng trong đời sống, kinh tế Việt Nam.

Thông bảo hội sao…

Thời phong kiến, mỗi triều đại thường cho đúc một loại tiền riêng, bao gồm tiền đồng, tiền kẽm, tiền sắt và cả một số loại tiền giấy như: “Thái bình thông bảo” thời nhà Đinh và “Thiên phúc trấn bảo” thời Tiền Lê. Tuy nhiên, “Thông bảo hội sao” là loại tiền giấy đầu tiên do nhà Hồ phát hành vào năm 1396. Đó là một thời điểm rất sớm so với lịch sử tiền giấy nhưng lúc đó, chính sách ban hành tiền giấy không hề được đánh giá là tiến bộ.

Khi in xong, nhà Hồ hạ lệnh cho người đem tiền đến đổi, cứ 1 quan tiền đồng đổi lấy tiền giấy 1 quan 2 tiền. Cấm hẳn tiền đồng không được chứa và tiêu riêng. Ai làm giả phải tội chết, tịch thu điền sản vào nhà nước.

Nước ta đã trải qua 6 lần đổi tiền từ sau Cách mạng tháng 8.

Như vậy, đồng tiền giấy này đã được đưa vào trong lưu thông một cách triệt để. Cách phát hành tiền là đổi hoàn toàn tiền cũ lấy tiền mới, nên về lí thuyết nó không ảnh hưởng gì tới giá trị đồng tiền mà thậm chí đó là một tư tưởng tiến bộ giúp tiết kiệm kim loại và sử dụng tiền thuận tiện hơn. Tuy nhiên, để tiền giấy ra đời và đi vào đời sống thực tế phải có những tiền đề kinh tế xã hội, phù hợp… Với một thực tế lịch sử chưa cho phép, chính sách tiền giấy của Hồ Quý Ly đã thất bại.

Thời kỳ Việt Nam là một phần Đông Dương thuộc Pháp. Đơn vị tiền tệ cả khu vực là Piastre, thường gọi là “bạc”. Lúc đầu có đồng bạc Mexico nặng 27,73 gam, sau đó có đồng bạc Đông Dương nặng 27 gam. Ngân hàng Đông Dương cũng phát hành cả tiền giấy, đó là tờ tiền giấy in hình 3 thiếu nữ với những bộ trang phục truyền thống của 3 nước

Những đợt đổi tiền thời hiện đại

Kể từ ngày 1/12/1945, khi nhà nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa phát hành đồng tiền đầu tiên là đồng tiền nhôm loại 2 hào, cho đến nay chúng ta đã có rất nhiều các loại tiền xu, tiền giấy, tiền polymer khác nhau.

Đi cùng lịch sử phát hành tiền là những lần chúng ta thực hiện đổi tiền, có thể tổng kết những lần đổi tiền từ sau Cách Mạng Tháng Tám cho đến nay như sau:

Lần thứ nhất vào ngày 15/5/1947, Chính phủ ra sắc lệnh 48/ SL cho phép lưu hành trong cả nước giấy bạc 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 50 đồng, 100 đồng, 500 đồng. Đồng thời nhà nước thực hiện thu đổi đồng bạc Đông Dương, tỷ lệ 1 đồng Việt Nam lấy 1 đồng bạc Đông Dương

Lần thứ hai vào ngày 6/ 5/ 1951, tại Sắc lệnh số 15/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký chuẩn y việc thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt nam (NHQG VN) (để thay thế “Nha ngân khố quốc gia” và “Nha tín dụng sản xuất” trực thuộc Bộ Tài Chính). Ngay khi ra đời, theo sắc lệnh số 19/SL và 20/SL ngày 12/5/1951, NHQG đã chính thức phát hành đồng tiền giấy mang tên: "NHQG Việt Nam" thay đồng tiền Tài chính. Đổi 10 đồng tiền Tài chính ăn 1 đồng tiền NHQG. Đây là một cuộc đổi tiền diễn ra tới 20 tháng, dài nhất trong lịch sử đổi tiền của NHVN.

Lần thứ ba, vì tiền NHQG đầu tiên được in ra năm 1951 là để đổi đồng Tài chính trước đó nên hầu hết những người có tiền đổi là thuộc khu vực công chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước nên đến tháng 2 năm 1959 Chính Phủ quyết định phân phối lại thu nhập và đã đổi tiền lần thứ 2 với tỷ lệ 1 đồng NHQG mới ăn 1000 đồng NHQG cũ.

Với giá trị mới này, vào thời điểm từ tháng 2/1959 đến tháng 10/1960 một đồng NGQGVN bằng 1,36 Rúp Liên Xô và cũng tương đương 1,2 USD. Cuộc đổi tiền năm 1959 được đánh giá là “ngoạn mục” nhất trong lịch sử tiền tệ Việt Nam. Đến tháng 10/ 1961 đồng tiền NHQG VN ở miền Bắc được đổi tên thành đồng tiền Ngân hàng Nhà nước Việt nam (NHNN VN) với cùng một mệnh giá để tránh trùng tên với đồng tiền NHQG ở miền Nam của chính phủ nguỵ quyền Sài Gòn.

Lần thứ tư, trong 3 năm đầu sau ngày miền Nam giải phóng, để có một thời gian đệm cần thiết và quan trọng, hai miền vẫn dùng hai đồng tiền khác nhau: Miền Bắc vẫn là tiền NHNN Việt Nam, miền Nam tiếp tục dùng tiền của chính quyền cũ. Ngày 3/5/1975 chính quyền cách mạng tiếp quản NHQG của Nguỵ quyền Sài Gòn và vẫn sử dụng đồng tiền của chế độ cũ trong lưu thông để không gây rối loạn trong lưu thông tiền tệ ở miền nam những ngày đầu giải phóng.

Ngày 6/6/1975 - 5 tuần sau ngày giải phóng, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam đã ra Nghị định số 04/PCT - 75 về thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam do Ông Trần Dương làm Thống đốc. Đến ngày 22/ 9/1975, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng Hoà miền nam Việt Nam đã tổ chức cuộc đổi tiền trên qui mô toàn miền nam để đưa đồng tiền mới lấy tên là "Tiền Ngân hàng Việt Nam" (còn gọi là tiền giải phóng) vào lưu thông với tỷ lệ 1 đồng NHVN ăn 500đ tiền của chế độ cũ và tương đương với 1 USD

Lần thứ năm, ngày 2/5/ 1978, Nhà nước CHXHCN Việt Nam công bố đổi tiền lần thứ 3 trên phạm vi toàn quốc, thống nhất tiền tệ cả nước với tỷ lệ 1đồng tiền NHNN cũ ở miền Bắc hoặc 0,8 đồng tiền Giải phóng ở miền Nam ăn 1đồng NHNN mới.

Và lần gần đây nhất, ngày 14/9/1985 Nhà nước lại phải công bố đổi tiền theo tỷ lệ 10 đồng tiền NHNN cũ ăn 1 đồng tiền NHNN mới

Như vậy, kể từ đồng tiền giấy “Thông bảo hội sao” do nhà Hồ phát hành năm 1396 đến đồng tiền hiện đại Polymer, hơn 600 năm đã trôi qua với vô số những thăng trầm của đồng tiền giấy nhưng qua đó tiền giấy ngày càng khẳng định được vị trí quan trọng của mình.

Theo Vietnamnet

Xem thêm…